Veelgestelde vragen op een rijtje

Wanneer ben je mantelzorger?

Je bent mantelzorger als je op regelmatige basis zorg opneemt voor een partner, (schoon)ouder, kind, buur of vriend die door ziekte, handicap, ouderdom, psychische kwetsbaarheid of verslaving extra ondersteuning nodig heeft. 

Mantelzorg ontstaat vanuit een affectieve band en is niet je beroep. Het verschilt ook van vrijwilligerswerk. Waar een vrijwilliger bewust kiest om zich in te zetten en op elk moment kan stoppen, rolt een mantelzorger vaak vanzelf in zijn of haar rol en is het beëindigen van de zorg vaak geen optie, net omwille van de affectieve band. 

Kan ik mantelzorg aanvragen? 

Mantelzorg is geen voorziening of dienstverlening die je kunt aanvragen. Het ontstaat vanuit de persoonlijke band die je hebt met iemand die zorg nodig heeft. Je kan je laten ondersteunen door thuiszorgdiensten, de Dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds of je persoonlijk netwerk. 

Elke mantelzorgsituatie is uniek, want de aard en intensiteit van de zorg kunnen sterk verschillen. Sommige mantelzorgers beperken zich tot het uitvoeren van wekelijkse huishoudelijke taken en boodschappen doen. Anderen kunnen persoonlijke verzorging opnemen, hulp geven bij het wassen of aankleden of zelfs inwonen bij de zorgbehoevenden.   

Wat is de gemeentelijke mantelzorgpremie? 

Sommige gemeentes bieden een gemeentelijke mantelzorgpremie aan omdat je zorgt voor een ander. Maar let op: 

• Niet elke gemeente keert een mantelzorgpremie uit. 
• De voorwaarden en bedragen verschillen per gemeente. Zo kan een gemeente een minimumleeftijd opleggen of vereisen dat je samenwoont met de persoon voor wie je zorgt. 
• De premie kan maandelijks of jaarlijks worden uitbetaald, en soms wordt ze toegekend aan de mantelzorger, soms aan de zorgvrager. 

Wat is het mantelzorgstatuut? 

Hoewel je geen officieel statuut nodig hebt om mantelzorger te zijn, kan het toch zijn dat sommige instanties vragen naar een erkenningsattest. Er bestaan twee soorten erkenningen: 

1. Algemene erkenning als mantelzorger 

Dit attest geeft je een algemene erkenning als mantelzorger. 

• De erkenning is onbeperkt geldig. 
• Er kunnen meerdere mantelzorgers erkend zijn voor één zorgvrager. 
• Zowel de mantelzorger als de zorgvrager moeten aan enkele basisvoorwaarden voldoen. 

Je vraagt deze erkenning aan via een verklaring op eer, verkrijgbaar bij je ziekenfonds.  

2. Erkenning als mantelzorger met sociaal voordeel 

Via deze erkenning kan je mantelzorgverlof aanvragen, een vorm van verlof voor werknemers en ambtenaren (niet voor zelfstandigen of gepensioneerden). 

• Deze erkenning is slechts één jaar geldig, maar kan verlengd worden. 
• Er kunnen maximaal drie mantelzorgers per zorgvrager erkend worden. 
• Zowel de mantelzorger als de zorgvrager moeten voldoen aan een aantal uitgebreide voorwaarden. 

Belangrijk: Vraag deze erkenning pas aan wanneer je effectief mantelzorgverlof wilt opnemen. 

De aanvraag verloopt via de Dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds, die beoordeelt of je voldoet aan de voorwaarden.