Voorafgaande zorgplanning zonder taboe

6 maart 2025

Denise Van de Walle (79) is mantelzorger voor haar man Staf. Na vele jaren van intensieve zorg thuis, verhuisde hij in augustus 2024 naar een woonzorgcentrum. Via familieleden kwam Denise in aanraking met het concept van voorafgaande zorgplanning. Nieuwsgierig naar de mogelijkheden ging ze zelf op onderzoek uit. Ondertussen heeft ze al veel zaken vastgelegd en deelt ze haar ervaringen en tips met lotgenoten.

Staf kreeg sinds 2007 zes herseninfarcten. Na het eerste infarct had hij al hulp nodig bij dagelijkse activiteiten zoals zich wassen, aankleden, verplaatsen en toiletbezoeken. “Aan Staf zie je niet meteen dat hij hulpbehoevend is,” vertelt Denise, “maar hij is rechtszijdig verlamd en heeft geen fijne motoriek meer. Daarnaast is hij erg gevoelig voor prikkels, zoals luide stemmen, een deurbel of een rinkelende telefoon.”

“Gelukkig leerde ik op tijd over zorgplanning. Veel later had het niet meer gekund”

Denise hoorde voor het eerst over voorafgaande zorgplanning via een koppel uit haar familie. “Ze vertelden over de zorgvolmacht, iets waar hun bank reclame voor maakte. Ik dacht er eerst niet veel van, maar omdat ik bij dezelfde bank zat, besloot ik toch eens te informeren. Ik zocht online meer informatie en ontdekte hoe belangrijk het is om op tijd bepaalde zaken vast te leggen.”

“Achteraf ben ik heel blij dat ik er toen over leerde. Veel later had het niet meer gekund, omdat Staf dan al te ziek zou zijn geweest om die gesprekken te voeren. Nu is het voor hem erg moeilijk om zich lang op een onderwerp te concentreren.”

Regelen van je toekomst

Bij de notaris regelden Denise en Staf een zorgvolmacht en voor hen beiden beslisten ze over een voorafgaande wilsverklaring voor euthanasie bij een onomkeerbare coma. “Ook rond onze begrafenis legden we al veel vast. Ik hoor soms verhalen van mensen die overlijden zonder dat iets is geregeld, waardoor de kinderen met alle moeilijkheden achter blijven. Dat wil ik vermijden. We willen een kleine, besloten plechtigheid. Dan hoef je je geen zorgen te maken over hoe je eruitziet of wat je zult dragen, want je bent toch onder je eigen mensen.”

Na de plechtigheid wil Denise met haar familie een wandeling maken in domein Puyenbroeck in Wachtebeke. “Vroeger gingen we daar vaak kamperen. Toen ik dat idee aan onze kinderen voorstelde, vonden ze dat een wijs idee.”

Volgens Denise hebben velen het ook moeilijk met het thema van voorafgaande zorgplanning door hun opvoeding. “Mijn ouders hadden een boerderij en zouden nooit over zoiets gesproken hebben. Ik ben de enige in mijn gezin die ging studeren, en dat heeft me een bredere kijk op de wereld gegeven. Ik merk een groot verschil tussen mijn broers en zussen en mezelf. Wanneer ik hen vraag of ze al over zorgplanning hebben nagedacht, zeggen ze: ‘Daar moeten onze kinderen maar hun plan mee trekken’.”

“Het gebeurt waarschijnlijk toch, dus we moeten er het beste van maken”

Anderen inspireren

Door haar eigen ervaringen probeert Denise ook anderen bewust te maken van het belang van zorgplanning. “Ik geef zwemlessen aan 60-plussers, en daar komt het thema soms ter sprake. Mensen waarderen het als ik mijn eigen ervaringen deel. Dan staan we daar, al trappelend in het water te praten en denk ik: ‘Allee, zie ons hier nu bezig!’”

Denises boodschap is duidelijk: “Mensen zouden meer aan zorgplanning moeten doen, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor hun kinderen. Zo komen zij later niet voor onverwachte situaties te staan. Mijn dochter vroeg ooit eens of we naar een woonzorgcentrum zouden willen. Toen zei ik: ‘God, nee’. Maar nu zit Staf daar ook. Ik heb nu geleerd dat we meer moeten denken: ‘Het gebeurt waarschijnlijk toch, dus dan moeten we er het beste voor onszelf van maken’.”

Het voorafgaande zorgplanning-woordenboek:

Zorgvolmacht: Als je minstens 18 jaar en wilsbekwaam bent, kan je via een zorgvolmacht één of meerdere personen aanduiden die jouw financiële en persoonlijke zaken regelen op het moment dat je dit zelf niet meer kunt. Denk maar aan je rekeningen betalen of de eventuele keuze om te verhuizen naar een woonzorgcentrum.
Wilsonbekwaamheid: Als een arts of zorgverlener van mening is dat je niet meer in staat bent om de gevolgen van een beslissing te overzien, dan kan die oordelen dat je wilsonbekwaam bent. Dit gebeurt vaak in gevallen van dementie, een hersenletsel, mentale beperking, coma, de ziekte van Parkinson, …
Voorafgaande negatieve wilsverklaring: In een negatieve wilsverklaring bepaal je schriftelijk welke levensverlengende behandeling(en) je niet wil wanneer je wilsonbekwaam wordt. Let op, de wilsverklaring is enkel bindend bij een diagnose (ongeneeslijke kanker, ALS, …) en niet bij dringende medische hulp na bijvoorbeeld een ongeval.
Voorafgaande wilsverklaring euthanasie bij onomkeerbare coma: Met deze wilsverklaring kun je vooraf aangeven dat je euthanasie wenst in het geval van een onomkeerbare coma.
Verklaring voor orgaan-, weefsel- en celdonatie: Via deze wilsverklaring kan je je wensen rond orgaandonatie op voorhand vastleggen.
Verklaring inzake de wijze van begraven: Via deze wilsverklaring leg je je wensen vast wat betreft de wijze van uitvaart.
Ter beschikking stellen aan de wetenschap: Je kan er ook voor kiezen om je lichaam ter beschikking te stellen aan de wetenschap.
LEIF: LEIF staat voor LevensEinde InformatieForum en is een organisatie die streeft naar een waardig levenseinde voor iedereen waarbij respect voor de wil van de patiënt voorop staat.Via een LEIF-kaart breng je dokters en hulpverleners op de hoogte van je wettelijke wilsverklaringen. Meer informatie vind je op de website van LEIF.