“Mantelzorgers zouden meer ondersteuning moeten krijgen”

Coponcho streeft naar meer ondersteuning van mantelzorgers in het ziekenhuis. Op 18 juni lanceerden we dan ook onze toolkit ‘Bouwstenen Mantelzorg’, een digitale omgeving voor ziekenhuispersoneel om mantelzorgers beter te betrekken in de zorg. Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder bij Zorgnet-Icuro, ondersteunt dit initiatief en overhandigde samen met ons een fysieke toolkit aan het UZ Gent. 

Zorgnet-Icuro is de koepelorganisatie van de Vlaamse ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en woonzorgcentra uit de social profit. Margot Cloet is er sinds 2017 actief als gedelegeerd bestuurder. “Ik val meteen met de deur in huis: mantelzorgers moeten veel meer erkenning en ondersteuning krijgen in het zorgproces,” zegt ze, “Enerzijds, zijn ze een onmisbare schakel, enkel en alleen al omwille van de vergrijzing. Anderzijds, neemt de druk op de professionele zorg toe. Dus, of we het nu willen of niet, hun rol zal veel belangrijker worden en we zullen zorgzaam moeten omgaan met dat waardevol menselijk kapitaal.”  

Volgens Cloet maakt ‘zorgen voor’ nu ook eenmaal deel uit van het mens zijn. “Onze zorgsector is de afgelopen decennia sterk geprofessionaliseerd. Toch blijft zorg iets wat ook thuishoort in het dagelijkse leven. Van een boodschap doen voor een buur tot het zorgen voor een kind: dat is ook zorg. Het idee dat we geen zorg mogen vragen omdat we ‘een last’ zouden zijn, moeten we loslaten. ‘It takes a village to raise a child’, geldt niet alleen voor kinderen, maar ook voor alle anderen die omwille van ziekte, ouderdom of verslaving hulp nodig hebben. Iedereen is mee verantwoordelijk voor elkaar.” 

De kracht van een sociale dienst 

Cloet ziet ook een shift in de ziekenhuizen: “We zien dat de verblijfsduur in ziekenhuizen drastisch daalt, meer dan de helft van de personen die in opname gaan verblijven enkel in het daghospitaal. Ook dat legt extra verantwoordelijkheden bij de mantelzorger, zonder dat we ons daar misschien bewust van zijn. Daarom vind ik het belangrijk dat de mantelzorger ook pre-hospitaal betrokken wordt. Zeker wat betreft ouderen, merk je dat zij omwille van het jargon en de stress die bij een opname komt kijken, niet altijd even goed begrijpen wat er gezegd wordt. Ik denk dat we daarom ook de rol van de sociale dienst van een ziekenhuis moeten versterken en de communicatie met de aanwezige mantelzorger als een essentieel onderdeel van een ziekenhuisbezoek moeten erkennen.” 

“We zullen innovatiever moeten nadenken over mantelzorg – en dat kan niet alleen in directiekamers” 

Ook mantelzorgers beschikken vaak over waardevolle informatie, wat de zorgverleners kan helpen hun taken te verlichten. Dat erkent Margot Cloet ook: “Mantelzorgers kunnen informatie geven over bepaalde gewoontes van de patiënt, maar ook voorgeschiedenis, medicatiegebruik en informatie over de huisvestingstoestand”, vertelt ze, “Op hun beurt kan de sociale dienst dan weer heldere informatie verstrekken over de kost van de hospitalisatie, of er eventueel thuisverpleging nodig is, welke taken de mantelzorger zelf kan uitvoeren, een eventuele verhuis naar een residentiële setting, … Zo wordt de patiënt voor een deel ontzorgd en kan de mantelzorger de nodige zaken regelen met de zorgverstrekkers.”  

Een gecoördineerd mantelzorgbeleid

“Met Zorgnet-Icuro willen we een betere ondersteuning bieden aan mantelzorgorganisaties, alsook jullie campagnes en projecten mee uitdragen en meer sensibiliseren rond mantelzorgthema’s. De toolkit ‘Bouwstenen Mantelzorg’ vond ik persoonlijk een eyeopener. We zullen innovatiever moeten nadenken over mantelzorg – en dat kan niet alleen in directiekamers.” 

“Alle Vlaamse ziekenhuizen zijn lid van onze organisatie. Vanuit die positie kunnen wij opleidingsdagen organiseren, informeren en good practices delen. We mogen ook de uitdagingen of moeilijke vraagstukken niet schuwen en moeten deze een plek geven in de publieke opinie. Wettelijk hebben mantelzorgers wel recht op mantelzorgverlof en in sommige gevallen op een premie, maar het is discutabel of deze écht ondersteuning bieden. Daarom moeten we streven naar een gecoördineerd mantelzorgbeleid. Nederland loopt daarin voorop. Mantelzorgers krijgen er een veel prominentere plaats in de samenleving. Zo organiseren ze, onder andere, grootschalige mantelzorgenquêtes. Zulke initiatieven zouden ook hier een belangrijke stap in de richting van erkenning zijn. Mantelzorgers hebben ten slotte een groot potentieel, we moeten hen dan ook vooral blijven koesteren.”